Wielkanoc na Papui-Nowej Gwinej

W końcu dotarliśmy do pięknie położonej na zboczach gór wioski Kofena. Całe szczęście, że prócz wygodnych butów zabraliśmy ze sobą również parasole. Nie dlatego, że zastała nas ulewa, ale dlatego, że z nieba lał się niesamowity żar, na który nie byliśmy przygotowani. Zdarzyło się, że zapomnieliśmy ze sobą parasola i wieczorem musieliśmy to mocno odpokutować, ale o tym opowiemy później. Skoro Niedziela Palmowa to muszą być palmy, ale o to akurat nie trzeba się martwić na Papui Nowej-Gwinei. Większym problemem było zorganizowanie osiołka, którego nikt tutaj wcześniej na oczy nie widział, a przecież trzeba było odtworzyć wjazd Jezusa do Jerozolimy. Nakryto zatem dwóch facetów firaną, „na grzbiecie” posadzono dziecko w białych szatach i „Jezus na osiołku” był już gotowy, aby uroczyście wjechać do kościoła. Jeśli ktoś kościół kojarzy jedynie z wystawnymi świątyniami to mogłoby spotkać go spore rozczarowanie. Świątynia w Kofenie to najprostsza konstrukcja z blaszanym dachem oraz bambusowymi ścianami, przewiewna, z naturalną klimatyzacją. W środku rzędy ławeczek jak na szkolnym apelu, kilka plakatów świętych, papieża oraz prosty ołtarz. W niczym to jednak nie umniejsza żarliwości wiary tamtejszej ludności. Wielu z nich musiało tego dnia pokonać pieszo o wiele więcej kilometrów niż my, aby dotrzeć na mszę. Do wiosek jak Kofena, księża nie przybywają co tydzień, na miejscu jest jedynie lokalny katecheta, który w zastępstwie duszpasterza prowadzi modlitwy i opiekuje się kościołem. Dla wszystkich zawsze sporym wydarzeniem jest, gdy w końcu przyjedzie ksiądz i odprawi dla nich mszę. Po uroczystościach przywitaliśmy się z każdym mieszkańcem wioski, poznaliśmy rodziny, z dumą zaprezentowano nam miejscową szkołę oraz okolicę:

– Spójrzcie! To są nasze pola kawy – powiedział jeden z miejscowych. Przytaknęliśmy z uznaniem, poza tym rzeczywiście widoki zapierały dech w piersiach.

– Obroniliśmy te pola przed innym plemieniem. Właśnie tam swoim karabinem zabiłem kilku. – z dumą kontynuował, a wtedy już nam kompletnie odjęło mowę. Jak nam później wyjaśnili księża, kilka lat wcześniej te plemiona toczyły krwawe boje o rzeczone pola kawy, które są w tym rejonie dosyć cenne. Zapewne niejeden z Was natrafił w Polsce na sklepowych półkach na ziarna kawy właśnie z Papui Nowej Gwinei, a zdecydowana większość pochodzi z regionu Highlands, gdzie się znajdowaliśmy. Zatem istnieje jakaś szansa, że mała czarna, którą pijecie do śniadania pochodzi z ziaren, rosnących na zboczach Kofeny. Tych samych, którzy ci poczciwi rolnicy dzielnie obronili w walkach z sąsiednim plemieniem. Można jednak uznać, że to już „stare” dzieje. Wszędzie na świecie są jakieś konflikty. Dla nas ci ludzie byli bardzo sympatyczni i gościnni. Co prawda w międzyczasie coś wspominali, że przed nimi „niemiły tydzień”, bo do wioski przyjedzie policja, a oni będą musieli tłumaczyć się z „incydentu”, ale uznaliśmy, że nie warto drążyć tematu. Dopiero wieczorem przy kolacji, gdy wróciliśmy do stolicy regionu Goroki, zapytaliśmy biskupa Darka, u którego nocowaliśmy, jaki „incydent” mieli na myśli mieszkańcy Kofeny. Okazało się, że ci sami, gościnni rolnicy kilka dni wcześniej pod osłoną nocy wywlekli z chaty dwóch nastoletnich chłopców i z zimną krwią zmasakrowali ich maczetami. Dlaczego? Chłopcy zostali oskarżeni o czary. Mimo, iż Papuasi starają się żyć po chrześcijańsku to nadal głęboko zakorzeniona jest w nich tzw. „sanguma”. 

Sanguma to nic innego jak czarna magia lub klątwa, a o jej rzucenie najczęściej oskarżane są niewinne kobiety i dzieci. Jeśli w wiosce wydarzyło się nieszczęście bądź ktoś nagle zmarł na nieznaną chorobę to należy poszukać czarownicy, która rzuciła sangumę. Oczywiście taką osobę należy spalić na stosie lub poćwiartować i wrzucić do rzeki. Samosąd jest bardzo szybki, tak jak w przypadku tego niewinnego chłopca z Kofeny. Jak ogromna jest skala problemu? Trudno się doliczyć, tak samo jak trudno ukarać sprawców – nikt z wioski nie wyda przecież swoich pobratymców. Wspomnimy jedynie, że podczas naszego trzytygodniowego pobytu raz po raz słyszeliśmy historie o polowaniach na młode kobiety lub nawet małe dzieci. Przytoczymy jeszcze jeden przykład z wioski, w której nocowaliśmy w Wielką Sobotę. Przykład młodego małżeństwa, ona zajmowała się dziećmi i domem, on prócz tego, że pracował był również sportowcem, dokładniej pięściarzem. Był na tyle dobry, że wyjechał na zgrupowanie i zawody do stolicy kraju – Port Moresby. Przebywając tam przez dłuższy czas nie tylko skupiał się na stronie sportowej, ale również używał życia pełnymi garściami (żeby nie powiedzieć pięściami). Za nic miał sobie wierność żonie i odwiedzał podejrzane przybytki. Prawdopodobnie w jednym z takich miejsc zaraził się wirusem HIV, chorobą szerzej nieznaną wśród górskiej społeczności Goroki. Po jakimś czasie od powrotu do domu, podupadł na zdrowiu i nie pomagały żadne szamańskie lekarstwa na tą tajemniczą dolegliwość. Wkrótce zmarł, a miejscowi zaczęli między sobą szeptać, jak to możliwe, że zdrowy chłop, sportowiec zmarł na nieznaną chorobę. Rozwiązanie mogło być tylko jedno – sanguma! Podejrzani mogli być tylko jedni – żona i dzieci. Na całe szczęście ta historia ma szczęśliwy finał. Dziewczyna spostrzegła się, co się święci i udało jej się uciec z tej wioski. Musiała jednak uciec na drugi koniec kraju, a i tam nie może czuć się w pełni bezpieczna, gdyż Papuasi potrafią być pamiętliwi…