ROMANTYCZNA HISTORIA
Po wojnach napoleońskich Duńczycy zostali zmuszeni do zakończenia prawie 300-letniej unii z Norwegią. Na mocy traktatu pokojowego Norwegia miała trafić pod panowanie szwedzkie, z czym nie pogodzili się sami Norwegowie i 17 maja 1814 roku ogłosili niepodległość (ten dzień do dziś pozostaje narodowym świętem, mimo iż raptem po 3 miesiącach w wyniku inwazji musieli uznać wyższość Szwedów, ale to historia na inną opowieść). Po tak długiej unii z Danią, Norwegowie szukali swojej tożsamości i czegoś, co mogłoby ich odróżnić od sąsiadów z południa. Początek XIX wieku to epoka romantyzmu, tak dobrze nam przecież znana z lekcji polskiego. Każdy z nas zna Słowackiego, Mickiewicza, a inwokację moglibyśmy recytować nawet we śnie. Polacy również starali się w tym czasie nie zatracić swojej tożsamości narodowej w czasach zaborów. Norwegowie w duchu romantyzmu zwrócili się w kierunku życia na wsi w równowadze z naturą. Poszukiwano tzw. prawdziwej Norwegii (Ekte Norge)
Wtedy właśnie po raz pierwszy pojawił się termin „friluftsliv” (w dosłownym tłumaczeniu fri – wolny, luft – powietrze, liv -życie) w poezji Henrika Ibsena. W swym wierszu „På vidderne” (Na szczytach gór) wydanym w 1859 roku hołdował on wiejskiemu życiu na wolnym powietrzu, które koi jego myśli. Raptem 7 lat później powstało ogólnokrajowe stowarzyszenie, działające aż do dnia dzisiejszego – Den Norske Turistforening (DNT), czyli Norweski Związek Turystów, który miał za zadanie promować spędzanie czasu na wolnym powietrzu oraz ułatwić wszystkim Norwegom dostęp do dzikiej natury. Również dzisiaj DNT kontynuuje swoje idee, m.in. poprzez sieć chatek w górach, gdzie można spędzić noc czy też opisywanie tras.
Mimo, iż termin 'frliluftsliv’ powstał w czasach romantyzmu to dopiero 60 lat później, po I Wojnie Światowej, zyskał na popularności. Wszystko za sprawą Fridtjofa Nansena, który w 1921 roku w odezwie do młodzieży (zatytułowanej nomen omen… friluftsliv) propagował odkrywanie świata i ideę życia bliżej natury. Od tego czasu termin zyskiwał na popularności, powstawały nowe prawa, pozwalające na podróżowanie, jednak przełom nastąpił w 1957 roku kiedy powstało słynne na cały świat prawo „Allemannsretten”.
<b>fridtjof nansen</b>
Wsławił się licznymi ekspedycjami na Oceanie Arktycznym, podjął również nieudaną próbę zdobycia bieguna północnego. Następnie zaangażował się politycznie, pełniąc rolę ambasadora Norwegii. Po wojnie pomógł wielu uchodźcom z radzieckiej Rosji, wręczając im tzw. paszporty nansenowskie, za co otrzymał pokojową Nagrodę Nobla.
allemannsretten
W dosłownym tłumaczeniu prawo wszystkich ludzi. Ustawa zapewnia swobodny dostęp do natury każdemu człowiekowi, który nie powinien być ograniczany, jednak należy wędrować z poszanowaniem prywatnych gospodarstw, rolników oraz innych „użytkowników” natury. Zatem co można, a czego nie można robić na wolnym powietrzu?
PRAWO DO KORZYSTANIA Z NATURY NIE ZEZWALA NA ŚMIECENIE ORAZ NISZCZENIE PRZYRODY
PODOBNE PRAWA W INNYCH KRAJACH
SZWECJA - allemansrätt
Sąsiedzi Norwegów „prawo wszystkich ludzi” wpisali do konstytucji w 1994 roku, jednakże nie dysponują żadnym aktem prawnym, który regulowałby stosunek człowieka do natury jak ma to miejsce w Norwegii. Szwedzi również mogą swobodnie wędrować, jeździć na rowerze, pływać w naturze, a w praktyce stosowana jest zasada „nie niszcz i nie przeszkadzaj”,
iSLANDIA
Podobnie jak w Norwegii i Szwecji, również Islandczycy mają swobodny dostęp do natury. Na gruntach państwowych istnieje swoboda biwakowania z wyłączeniem terenów lęgowych. Turyści natomiast powinni unikać chodzenia po terenach rolnych i prywatnych działkach. Prawo stanowi wyjątek jedynie, w którym właściciele nie mogą zabraniać przejścia wzdłuż rzek, jezior i oceanu oraz na wytyczonych ścieżkach. Wędkarstwo w całej Islandii wymaga stosownej licencji.
finlandia - jokamiehenoikeus
Finowie również cenią sobie swobodny dostęp do natury i podobnie jak w Szwecji w większości przypadków można przemieszczać się bez większych ograniczeń. Również należy zwracać uwagę na prywatne gospodarstwa oraz w szczególności na uprawy rolne. Biwakowanie dozwolone jest w „rozsądnej” odległości od domów. Zimą można poruszać się bez ograniczeń po zamarzniętych jeziorach i morzu oraz łowić tam ryby. Wiele rzeczy w Finlandii nie jest uregulowanych prawem i stosowana jest stara zasada „nulla poena sine lege” – nie ma kary bez ustawy.
ANGLIA I WALIA - PRAWO DO DROGI
Osoby postronne, w tym oczywiście turyści mają zagwarantowane prawo dostępu do fragmentów prywatnych gruntów, w szczególności tych części, po których przebiega ścieżka bądź droga, która prowadzi do publicznie dostępnych terenów rekreacyjnych. Każdy człowiek ma prawo dojść do terenów o swobodnym dostępnie, czyli np. gór i wrzosowisk. Właściciele, na których terenie znajduje się publiczna droga są zobowiązani do dbania o tą drogę oraz nieutrudniania przejścia (a w szczególności zagradzania czy likwidowania oznaczeń).
ROZPALANIE OGNISKA
Ognisko należy do jednego z praw allemannsretten. Jednakże ze względu na zagrożenia jakie niesie ze sobą ogień należy przestrzegać pewnych zasad:
Ognisko najlepiej otoczyć kamieniami. Najczęściej turyści rozpalają ogniska w trakcie oczekiwania na zorzę, w takich wypadkach nie należy rozpalać ogniska bezpośrednio na parkingu, należy odejść na ubocze, również należy zachować wspomniane 15o metrów od zabudowań
Tromso – informacje praktyczne.
Wszystko co musisz wiedzieć przed wyruszeniem do Tromso. Polecane atrakcje, najtańszy dojazd z lotniska, rekomendowane restauracje. Sprawdź koniecznie!
Rødøylova – najpiękniejszy szczyt Helgelandu
Jeśli ktoś w pełni chce doświadczyć piękna wybrzeża Helgelandu to musi wspiąć się po schodach szerpów na szczyt Rødøylova. Lew...
Dojazd do Tromso – wszystkie możliwości
Wrota Arktyki stoją otworem dla wszystkich turystów. Wystarczą nieco ponad dwie godziny, aby znaleźć się w zupełnie odmiennym klimacie od...
